Geluid:

© ETI BioInformatics, SoortenBank.nl

Grootte: Een slag groter dan de Ooievaar

Voedsel: Ze leven van eikels, overgebleven maïskorrels, granen en aardappelen die op de geoogste landerijen zijn blijven liggen.

Biotoop: De broedplaatsen van de Kraanvogel bevinden zich in Noord- en Oost-Europa.

Trekken of blijven: Kraanvogels trekken in maart en april en van eind oktober tot in december over het oosten van ons land. Elk jaar komen op een aantal plaatsen groepen kraanvogels op de grond. De belangrijkste rustplaatsen zijn gelegen in Oost-Brabant en Noord-Limburg, te weten de Strabrechtse Hei, De Hamert, de Groote-, Deurnese- en Mariapeel en de Meinweg. In het noordoosten vormen de Enbertsdijkvenen in Overijssel de belangrijkste stopplaats. Niet toevallig zijn alle genoemde gebieden - naar huidige maatstaven - omvangrijk en rustig. Geregeld wordt op akkers met oogstafval nabij deze rustplaatsen gefoerageerd. Veel oude rustplaatsen zijn door bebouwing, ontginning of verstoring niet meer in gebruik. Het is dan ook zaak om de rust in de laatste pleisterplaatsen te behouden.

Getuige de vele geografische namen die wijzen op het vroeger voorkomen van KraanVogelsmoeten de majestueuze vogels hier veelvuldig zijn voorgekomen.

Vanuit hun broedgebieden trekken ze voor een belangrijk deel in oktober-november over het Oostzee-eiland Rügen, waar ze soms enkele weken verblijven voordat ze doorgaan over Duitsland, Luxemburg en het oostelijke deel van België naar Spanje (Extremadura) om voordien nog enige tijd te pleisteren in Noordoost-Frankrijk met name in Champagne rond en op het Lac du Der-Chantecoq.

Bedreigd of niet? Hun schuwheid wordt veroorzaakt doordat er in de zuidelijke Europese landen en in Noord-Afrika nog vaak op hen wordt geschoten.

De kraanvogel staat als enige niet-broedvogel (tot 2001) op de Nederlandse Rode Lijst. De redenen hiervoor zijn de geringe verspreiding en de gebondenheid aan kwetsbare gebieden in de trektijd

In een grijs verleden broedde de kraanvogel vermoedelijk tot in Nederland, maar die tijd ligt honderden jaren achter ons. Sindsdien is de soort hier alleen bekend als een doortrekker, wiens aantal in de loop van de eeuw sterk geslonken is.

Aantal broedparen in Nederland: In 2001 is één broedgeval geconstateerd in het Fochteloërveen.

Tsuru

In het Fochteloërveen zijn drie Kraanvogel-paren in 2001 niet verder getrokken naar het hoge noorden en oosten. Eén van de Kraanvogel-paren heeft begin mei een jong gekregen. Dit is sinds 250 jaar niet meer voorgekomen! Het jong heeft de naam Tsuru gekregen,een naam die aan het Japanse woord voor kraanvogel is ontleend.

De kraanvogel staat daar symbool voor lang leven, hoop, geluk en tevredenheid. Heel mooi is het bijgaande verhaal:

"Ik zal vrede op jullie vleugels schrijven"

Sadako Sasaki was bijna twee jaar, toen op 6 augustus 1945 de bom explodeerde, anderhalve kilometer van haar huis in Hiroshima. Schijnbaar ongeschonden vluchtte ze met haar moeder en oudere broer naar de Oto Rivier, waar ze werden doorweekt door de radioactieve zwarte regen die de hele dag viel.
Tot haar twaalfde leek Sadako een normaal, gezond meisje. Ze was de beste hardloopster in de 6e klas, toen ze plotseling leukemie kreeg.

"Tsuru", de kraanvogel, is een oud Japans symbool voor lang leven, hoop, geluk en tevredenheid. Als je 1000 kraanvogels vouwt, zullen ze je behoeden voor ziekte. Sadako zei over de kraanvogels, "Ik zal vrede op jullie vleugels schrijven en jullie zullen over de hele wereld vliegen."

Maar Sadako had niet de kracht om die duizend te halen. Nadat ze er 964 had gevouwen, stierf ze op 25 oktober 1955. Haar vrienden hebben de resterende papieren kraanvogels toegevoegd en met haar begraven.

Sindsdien is de kraanvogel internationaal symbool voor nucleaire ontwapening. Sadako's klas begon een nationale campagne om een monument voor haar te bouwen. Dat werd opgericht in 1958 en het herdenkt alle kinderen die hebben geleden onder de bom. Op de top van het ovale, granieten onderstuk, dat de legendarische "Mountain of Paradise, Mt. Horai" symboliseert, staat een jong meisje die met gestrekte armen een gouden kraanvogel vasthoudt. In het onderstuk is ruimte voor de duizenden kleurrijke papieren kraanvogelstrengen die mensen elk jaar uit Japan en de hele wereld toesturen.

Van Léon Willems.