Fotoboek | Natuurkrant | Vogelreis Falsterbo | Waterkwaliteit | Virtuele excursie Gunterstein | Poelenwerkgroep het Gooi

a Eigenaar Het huis en tuin aan de Vechtkant (1) is particulier bezit, voor ons niet toegankelijk en te klein voor excursies. Het park (Hofstede Sterreschans) is ook particulier eigendom, maar van deze eigenaar kan het IVN toestemming krijgen om wandelingen te organiseren. (Via Lolke of Erik)

b Gemeente Het landgoed Sterreschans ligt in de gemeente Loenen.

c Aangrenzende terreinen Het park Sterreschans grenst aan de noordkant aan Rupelmonde, aan de oostkant aan de Rijksstraatweg, aan de zuidkant aan Over Holland en aan de westkant aan het Amsterdam-Rijnkanaal. De ingang van het park is aan de Rijksstraatweg te Nieuwersluis, tegenover Rijksstraatweg 18.

De ingang van het park is op twee plaatsen:
- Rijksstraatweg te Nieuwersluis bij brievenbus nummer 7 (het pad naar en het terrein van de boerderij is niet toegankelijk)
- ingang langs Amsterdam Rijnkanaal (toegangshek zit tussen twee weilanden in)
Auto in Nieuwersluis parkeren, niet op het terrein van Hofstede Sterreschans.
Wandeling op paden is toegestaan tussen zonsopgang en zonsondergang. Honden aan de lijn.
 

d Geologie Langs de Vecht zavel, met verschillende verhoudingen klei, overgaand in komklei in het gedeelte van het park dat aan het Amsterdam-Rijnkanaal is gelegen.

e Landschap Parkbos op klei in Engelse Landschapsstijl.

f Beheer

Sinds de 2e helft van de jaren 90 zijn veel maatregelen getroffen om het verwilderde parkbos terug te brengen naar de toestand van rond 1860. Toen was er al sprake van een volwassen bos, ontdaan van al te bewerkelijke bloemperken e.d. van de aanleg door Zocher in 1815. Niettemin zijn veel spontane ontwikkelingen aan banden gelegd en wordt er relatief veel “gestuurd en getuinierd” in Sterreschans. Dit levert een mooi contrast op met het naastgelegen Over Holland, waar de natuur in grote lijnen haar gang kan gaan. Samen met de "Stichting tot behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen" (PHB) is een beheersplan gemaakt.

Het probleem van de verdroging is onder controle. In de eerste jaren van deze eeuw zijn in het park 3 peilen ingesteld. Vanuit de Vecht wordt via een automatische “grote WC vlotter” water ingelaten om beter een constant waterpeil te kunnen handhaven. Om onnodige toevoer van meststoffen te voorkomen, met algen en kroosgroei als gevolg, wordt het waterpeil in bijvoorbeeld de vijver met een eigen vlottersysteem geregeld. Constant doorstromen behoort hierdoor tot het verleden. Verdroging en daardoor verzwakking van monumentale bomen wordt echter gezien als zorgelijk probleem. Op andere niveaus wordt geijverd om de vermesting van het Vechtwater tegen te gaan. Je moet dan denken aan de sanering van de vervuilde Vechtbodem en aan de verbetering van de rioolwaterzuiveringen die op de Vecht lozen. Maar ja, eerder dan over een jaar of 10 zijn daarvan geen resultaten te verwachten.
 

Het 'open terrein' (5) dicht langs de straatkant, is weer vrijgemaakt waarna de oude kruidenlaag zich weer herstelde. Er zijn 3 soorten notenbomen aangeplant. Van de oorspronkelijke beukenhaag (5a) aan de boerderijkant (12) zij nog maar enkele oude stammen over. Een nieuwe haag is er voorlangs geplant. Longkruid en donkere ooievaarsbek blijven waar ze willen groeien, vooral dus langs de kant van de Straatweg (3). De in die periode ingeplante botanische narcissen en bostulpen hebben zijn (nog) niet echt een succes. .

De belangrijkste paden van de aangelegde Engelse landschapsstijl uit 1815 zijn weer in ere hersteld. De oorspronkelijke ondergroei van hulst en taxus wordt was grotendeels verdwenen, maar is opnieuw aangeplant. De langste laan door het parkbos meet ongeveer 300 meter. In 2005 is een start gemaakt met de vervanging van deze laan, waarbij naast eik en beuk ook diverse exoten zullen worden aangeplant.

De vijver (13) is uitgebaggerd waarbij 2 visputten zijn aangebracht. Het waterpeil is ongeveer 1.30 beneden NAP (ca 1 meter lager dan de Vecht en het kanaal).

IIn het park zijn in 1998 een aantal oude eiken gekapt, veel anderen zijn uitgelicht en gesnoeid om de verzwakte wortels en stamvoeten te ontzien zodat de levensduur wordt verlengd. De paar oude beuken die nog dateren van 1815 hebben het moeilijk en zullen het niet lang meer volhouden. Onder de inmiddels geplante opvolgers van de oude bomen zijn naast eiken ook rode beuken, platanen en rode kastanjes. De grote plataan in de zuid-oostelijke hoek van het parkbos (14) heeft na een dunning meer ruimte gekregen. De iepen zijn allemaal verdwenen. In 2005 heeft in het zuidelijk deel van het park herinplant plaats gevonden. Hierbij zijn o.m. een groep moerascypressen (18e eeuws element) ingeplant en een speciaal soort iepen die bestand zijn tegen de iepziekte.

De oude beekloop (8) is een element uit 1760. Het eilandje (11) is in 2006 met de kant verbonden door middel van een nieuwe brug en is de dam verwijderd.

Het noordelijke deel van het park bestaat uit een eind 20ste eeuw gerestaureerde eikenlaan met interessante vegetatie. Landschappelijk is het er prachtig met de slingerende vijver, de stijlvolle brug en de mooie doorzichten. In 2005 is een nieuwe solitair in het weiland geplant.

g Openstelling Alleen het park is voor het publiek opengesteld (alleen op de paden en evt. honden aangelijnd!, Fietsen niet toegestaan). Bezoekers kunnen van de ingang langs de Straatweg 7(tegenover Rupelmonde) en van de ingang aan de Kanaaldijk gebruik maken. Ingang kanaaldijk ligt tussen twee weilanden in, eigenlijk recht tegenover de ingang aan de Straatweg. Overige hekken zijn gesloten om overlast te beperken. Andere logische regels zijn dat het verboden is voor fietsers en paarden, dat je geen vuurtje mag stoken, lawaai maken en rommel achterlaten.

h Oppervlakte De oppervlakte bedraagt 9,5 hectare.

i Algemeen De ijzeren toegangshekken uit de 18e en 19e eeuw zijn in 1998-1999 gerestaureerd. In verband met verzakking door open laten staan door wandelaars, zijn deze uit voorzorg voortaan gesloten.

a Geologisch Tweehonderdduizend jaar geleden vond in dit gebied zandafzetting plaats in de voorlaatste ijstijd. Vanaf ongeveer tienduizend jaar geleden tot ruim 1 eeuw geleden vormde zich een laag veen over deze zandlaag. In dat veenpakket ontstonden stroompjes die het overtollige water afvoerde naar de zee. Aan het begin van onze jaartelling kreeg één van die stroompjes, de Vecht, contact met de Rijn. Vanaf dat moment voerde de Vecht ook rivierklei en zavel aan. Van dit materiaal werden de oeverwallen opgebouwd waarop de eerste bewoning ontstond en waarop ook Sterreschans is gevestigd. Door gebrek aan kustbescherming kon ook de zee nog wel eens diep landinwaarts doordringen en er zeeklei afzetten. Pas in de 19e eeuw werd de Vecht “getemd”.

b Cultuur historisch Tijdens de veldtocht van de Fransen werd in 1673 door kolonel Stockheim een stervormig omgrachte schans gebouwd op de plaats waar nu het huis staat. Later werd op die plaats het buiten Sterreschans gebouwd, compleet met een Franse tuin, de grote mode in die tijd. Tezamen met de aangrenzende buitenplaatsen Rupelmonde en Over Holland vormt Sterreschans de laatste overgebleven landgoederen van de zogenaamde 'Mennistenhemel', de historische benaming van de aaneengesloten rij buitenplaatsen aan de Vecht te Nieuwersluis, waarvan de eigenaars Mennisten (Doopsgezinden) waren.

In 1842 werd door de eigenaar ten behoeve van de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Utrecht voor een bescheiden bedrag een stuk grond aan de staat verkocht. Voorwaarde was echter dat alle treinen bij het station Nieuwersluis-Loenen zouden stoppen. Al in 1860 wilde de staat graag van dit beding af, iets wat pas in 1913 gedeeltelijk lukte: voor honderdduizend gulden mochten 54 van de 94 passerende treinen doorrijden. Pas na de tweede wereld oorlog werd het recht geheel afgekocht voor 200.000 gulden en vrij reizen eerste klas voor de oudste generatie van de familie.

Het station werd eerst in 1953 gesloopt. Later werd ook nog het Merwedekanaal gegraven en later verbreed tot het Amsterdam-Rijnkanaal. Onder spoor en kanaal is ca. een derde van het park verdwenen. In de noordwest hoek is de oude uitkijkheuvel weer teruggebracht (op iets andere plek) en voorzien van rode beuken. Door aanleg ARK was hij verdwenen.

Tot ongeveer 1825 was de tuin in de Franse stijl. Daarna is, onder leiding van de beroemde tuinarchitect Zocher, het park in de toen zeer moderne Engelse stijl aangelegd, met brede slingerende vijvers en romantische kronkelpaadjes over heuvels.

c Vegetatie structuur

d Gebruik vroeger tot nu Vroeger waren delen in gebruik als moestuin, boomgaard, een menagerie en griendbosjes, maar ook waren er 2 tempels, zitbanken en uitzichtpunten en een hertenkamp. Later, vanaf de Engelse landschapsstijl verdwenen de “gebruiksonderdelen” en was het geheel meer en meer om tot rust te komen, te genieten en natuurlijk een beetje om te pronken. Dit laatste zie je ook terug in de vele buitenlandse boomsoorten (exoten). Niet zelden was de eigenaar ook een amateur-botanicus en wat is er mooier dan in je eigen bos wat uit te proberen.

a Algemeen Er zijn eiken, beuken, populieren, essen en essenhakhout (10). Maar er zijn in het verleden, waarschijnlijk vanwege hun toenmalige exclusiviteit in de Engelse landschapstuin, ook nogal wat taxusbomen geplant. Deze hebben nu een respectabele omvang bereikt en worden toch gekoesterd. Verder zijn er veel sneeuwklokjes, de Italiaanse aronskelk tiert op veel plaatsen welig en de donkere ooievaarsbek en longkruid zijn ook volop aanwezig. In de oude beekloop (8) zijn veel mossen. Het essenhakhout is afgezet en laat weer een aantal prachtige oude stobben zien.

Grotendeels bestaat de vegetatie uit de soorten behorende bij een parkbos met Stinzenflora.

a Algemeen Voor zover bekend zijn in dit park geen bijzondere soorten aangetroffen, anders dan wat past bij dit landschap.

b Bijzonderheden Er is een reigerkolonie.

- Vertrekpunt Ingang bij nummer 7

- Openbaar vervoer Midnet lijn 120, op zondag 1 maal per uur, in de week meestal ieder half uur.

- Parkeergelegenheid Parkeergelegenheid Dorp Nieuwersluis/overkant Vecht of bij bushalte ten zuiden van park. Parkeren op terrein of bij inrit no. 7 is niet toegestaan.

- Wandeling aanmelden bij eigenaar via Lolke Stelwagen of Erik Broeke. Tevens melden bij de bewoners van de boerderij, de familie Wismeijer, telefoon 0294 - 23 16 38

Legenda bij de plattegrond: