Fotoboek | Natuurkrant | Vogelreis Falsterbo | Waterkwaliteit | Virtuele excursie Gunterstein | Poelenwerkgroep het Gooi

Gunterstein is een van de kastelen aan de Vecht. U vindt het kasteel als u door Breukelen rijdt en dan over de Vecht gaat. Er is maar een bruggetje, dus dat kan niet missen. Gelijk rechts ziet U het kasteel in volle glorie. U ziet het bruggetje op de foto hier rechts. De fotograaf stond met zijn rug naar Gunterstein.

De achterkant van het kasteel toont ook de bijgebouwen.

1 Algemeen

a Eigenaar Het huis en het landgoed zijn ondergebracht in de Stichting Ridderhofstad Gunterstein. Het huis wordt bewoond door Jonkheer W.H.D. Quarles van Ufford.

b Gemeente Gunterstein ligt in de gemeente Breukelen.

c Ligging De ingang van het landgoed ligt aan de laan van Gunterstein (noordkant). Aan de westkant ligt het landgoed aan het Zandpad en de Vecht. In het oosten wordt het gebied begrensd door de Scheendijk. Ten zuiden liggen weilanden.

d Bodem Gunterstein ligt aan de Vecht en derhalve op de uit zware zavel en lichte klei bestaande oeverwal. Naarmate je meer naar het oosten gaat wordt het kleipakket dunner en komt het veen aan de oppervlakte.

e Landschap Rond het huis ligt een parkbos. Een deel van het gebied is weiland met houtwallen en het oostelijke deel bestaat uit populierenbos.

f Beheer De Stichting tot behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen (de PHB) heeft een beheersplan gemaakt. Uitgangspunt hierbij is om de historische parkaanleg te behouden en waar nodig te herstellen. Het hakhout wordt bv. overal hersteld. Het gemeentelijk landschapsonderhoud neemt een deel van het onderhoud voor zijn rekening. Door vrijwilligers zijn stukken populierenbos gekapt, de stobben zijn blijven staan. De populieren waren vroeger bedoeld als produktiebos, maar waren nu te groot geworden. Nieuwe eiken worden geplant als laanbeplanting. Ook andere groepen vrijwilligers worden ingezet voor beheersaktiviteiten, zoals voor het "knotten" (bv. het IVN). De boomgroepen in de weilanden worden onderhouden.

g Openstelling Het parkbos is voor het publiek opengesteld. Bezoekers moeten gebruik maken van de tweede ingang aan de laan van Gunterstein. De eerste ingang is voor de bewoners van het huis. De binnentuin is niet voor publiek toegankelijk.

h Oppervlakte Het landgoed beslaat totaal 34 ha.

i Algemeen In het torentje op Gunterstein staan 4 beelden die de 4 jaargetijden voorstellen. Het beeld aan de noordzijde, de winter, is gemaakt van teakhout. De beelden aan de zuidzijde (de zomer) en de oostkant (lente) zijn van terracotta en hol, terwijl de herfst aan de westzijde van massief grenen is. De terracottabeelden dateren mogelijk al van 1680 (geen bewijzen voor). Bij de restauratie (1987-1992) bleken de houten beelden doornat. Ze moesten 3 jaar langzaam drogen om scheuren te voorkomen. Daarna zijn de beelden met een speciale weerbestendige verf behandeld.

a geologisch Twee miljoen jaar geleden vond zandafzetting plaats in de voorlaatste ijstijd. Vanaf de Vecht gerekend wordt deze zandlaag steeds dikker richting Utrechtse Heuvelrug. Ongeveer 10.000 jaar geleden tot nu vormde zich een dikke veenlaag over deze zandlaag. In het begin van onze jaartelling komt over dit veen een kleilaag, welke gevormd wordt door overstromingen van de Vecht.

b Cultuur historisch De oudste vermelding van de buitenplaats Gunterstein dateert van 5 mei 1386. In een leenbrief aan Jonkvrouwe Nelle Gunter staat dat ze het huis met de hofstede in leen krijgt. De naam Gunterstein wordt voor het eerst gebruikt in 1399. Het oude huis Gunterstein werd in 1511 door de mannen van Utrecht veroverd en gesloopt. De stenen werden gebruikt voor de versterking van de stadswallen van Utrecht.

In 1518 werd Gysbrecht van Nijenrode eigenaar van wat niet meer geweest moet zijn dan een ruïne en deze liet het kasteel weer opbouwen op dezelfde plek waar het huis nu staat, omgeven door twee boomgaarden en wat bouwland. Dit gebouw vertoonde de kenmerken van een versterkt huis en kwam daardoor in aanmerking voor erkenning van de Staten van Utrecht als Ridderhofstad (23 mei 1539). Op 7 juli 1611 kocht Johan van Oldebarneveld het huis Gunterstein. Uit de akte blijkt dat het huis omringd was door grachten, tuin, boomgaarden en bouw-, wei- en hooiland en verder bos en plantagie. In 1673 kwamen de Fransen en ook dit kasteel werd verwoest. In 1680 wordt het huidige Gunterstein gebouwd en wordt ook de tuin aangelegd in de Franse stijl. Vlak voor het huis een vierkante voortuin en ten zuiden van het huis op het driehoekig stuk land waar nu de paarden staan, een Franse stijltuin. De binnentuin, tussen de grachten, bestond uit bomen, moestuinen en hakhout. Een grote zichtlaan van het huis naar het oosten werd zodanig aangelegd dat vanaf het einde gezien de toren van de kerk van Breukelen zich exact boven het huis Gunterstein bevond. Langs deze zichtlaan stonden ook toen al linden.

Aan het eind van de 18e eeuw werd een begonnen met het omvormen van het park in de landschapsstijl. In 1849 werd deze wijziging voortgezet door A.J van Lunteren. Het vele hakhout verdween om plaats te maken voor ruime grasvelden met doorzichten.

In de 20e eeuw is het beheer gericht geweest op de handhaving van de bestaande situatie en het verhogen van de opbrengst uit de bosbouw.

c Gebruik vroeger en nu Vroeger waren delen van het landgoed in gebruik als moestuin, boomgaard en hakhout. In de Franse tijd kwam daar een siertuin bij en zichtlanen om het huis meer aanzien te geven. Vanaf de tijd dat de Engels landschapsstijl in de mode kwam werd het park meer en meer natuurlijk en gebruikt om tot rust te komen. Nu wordt het nog steeds gebruikt om rustig in te wandelen. De binnentuin wordt door de bewoners zelf gebruikt.

a Algemeen Voor een deel bestaat de vegetatie uit de soorten behorend bij een parkbos, met vooral in de binnentuin een aantal exoten. In het midden van het landgoed weiland met een aantal pestbosjes.

b Bijzonderheden In de binnentuin (de Engelse tuin) bevindt zich een schitterende mammoetboom (Sequoiadendron giganteum), een Ginkgo biloba en een moerascypres.

In het midden ligt een stuk extensief gemaaid grasland waar in het voorjaar veel stinzeplanten en andere voorjaarsplanten groeien, zoals vingerhelmbloem, gevulde vorm van de bosanemoon, wilde hyacinth, sneeuwklokje, Italiaanse aronskelk, narcis, donkere ooievaarsbek en het zeer zeldzame breed klokje.

In het iepen hakhout en in de houtwallen groeit op meerdere plaatsen de grote keverorchis. Op het schuine talud naar de gracht in de lindelaan staat het zeldzame muurhavikskruid. In het noord-westelijk deel veel prachtframboos. Langs de zichtlaan staat een tweede generatie Hollandse lindebomen van 150 jaar oud. Ze zijn gesnoeid als laanbeplanting. Verder groeien hier o.a. oranje havikskruid, beekpunge, gewone veldbies en veldlathyrus.

a algemeen Algemene vogelsoorten van parkbossen, inclusief bosuil en grote bonte specht. vleermuizen.

b bijzonderheden

Bijzonder is het voorkomen van de kleine bonte specht, bonte vliegenvanger en boomvalk. Ook de ijsvogel is gesignaleerd.

5 Aanvullende informatie voor wandelingen

- Vertrekpunt Bij de tweede ingang aan de laan van Gunterstein.

- Openbaar vervoer Midnet Buslijn 120 en 124, uitstappen op de markt in Breukelen. Vandaar is het 10 minuten lopen naar het startpunt van de wandeling.

- Parkeergelegenheid Er is bij het landgoed geen parkeergelegenheid. Auto's kunnen geparkeerd worden op de markt in Breukelen. Vandaar is het 10 minuten lopen naar het startpunt van de wandeling.

-Aanmelden wandelingen Niet noodzakelijk.

-Inlichtingen over het beheer zijn te verkrijgen bij Niels van de Berg, landschapsonderhouds-coordinator van de gemeente Breukelen. tel. 0346-260900

IVN folder Gunterstein

Beheersplan voor landgoed Gunterstein, mei 1995. Uitgegeven door de Stichting tot behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen.

Cursusmateriaal IVN

 

Werkgroep natuurpaden

Hanni Meulemans